Nitel Analiz Nedir ?

Nitel Analiz, ya da kalitatif analiz, en basit haliyle genellikle sayısal olmayan verilerin toplanması ve değerlendirmesi yoluyla yapılan bir analiz türüdür. Bu özelliği bakımından nicel analizin tam tersidir. Kullanıldığı pek çok alan olmakla birlikte tez süreci bağlamında ele aldığımızda, çoğunlukla sosyal bilimler alanında sıklıkla kullanılır. Sosyoloji, psikoloji, eğitim bilimleri gibi alanlarda tek başına kullanılabildiği gibi nitel analizlere destekleyici olarak da tercih edilebilir.  

Nitel veri analizinin temel özelliği, çalışma konusu bağlamında kişilerin deneyimlerinin anlamlandırmak, yorumlamak ve değerlendirmek üzerinedir. Nicel analizde olduğu gibi sayısal veriler elde etmeyi ve bu verileri matematiksel yöntemlerle değerlendirmeyi hedeflemez.

Nitel veri toplama yöntemleri nelerdir?

Nitel veri toplama yöntemleri çok geniş bir kapsamda incelenebilir. Görüşmeler, deneyler ve gözlemler ve hatta anketler ile nitel veri toplamak mümkündür. Yüksek lisans ve doktora tezlerinde ise en sık kullanılan nitel veri toplama yöntemlerinin başında görüşmeler gelir. Görüşmeleri 3 ana başlık altında toplamak mümkündür.

• Yapılandırılmış görüşmeler
• Yarı yapılandırılmış görüşmeler
• Yapılandırılmamış görüşmeler

Buradaki yapılandırma bir nevi standartlaştırma ve görüşmede sorulacak sorulara, değinilecek konulara ve hatta alınacak cevaplara bir sınır getirmedir. Her görüşme türünün tercih edilme sebepleri ve birbirlerine göre avantaj ve dezavantajları bulunur.

Yapılandırılmış Görüşme

Yapılandırılmış bir görüşmede sorular daha standarttır. Her katılımcıya aynı sorular yönlendirilir ve çoğu zaman belirlenmiş seçeneklerden bir seçim yapması beklenir. Soruların sırası, kapsamı gibi unsurlar kişiden kişiye göre değişmez. Elde edilen veriler bu özellik nedeniyle standartlaştırmaya ve gruplandırmaya daha müsaittir. Derlemesi ve kategorize etmesi daha kolaydır ancak bu yöntem ile derinlemesine bir bilgi edinme mümkün değildir. Örnek vermek gerekirse yapılandırılmış bir görüşmede “Pandemi sürecinde en çok değişimi hangi alanda yaşadınız?” şeklinde bir soru yönlendirilebilir ve iş hayatı, ev hayatı gibi seçenekler sunulabilir.

Yarı Yapılandırılmış Görüşme

Yarı yapılandırılmış görüşme ise yapılandırılmış görüşmeye göre daha esnektir. Belirli standartlaştırmalar yapılabilir ama genel olarak sorular daha açık uçludur. Genel olarak konular ve soru yapıları belirli olmakla beraber görüşmenin yapıldığı kişiye bağlı olarak soru sıralaması veya cevapların kapsamı değişkenlik gösterebilir. Evet ve hayır gibi cevaplar alınmaktan kaçınılarak daha derinlemesine bilgi edinme hedeflenir. Örneğin yarı yapılandırılmış bir görüşmede “Pandemi sürecinde günlük hayatınızda ne gibi değişiklikler yaşadınız?” şeklinde bir soru yöneltilebilir ve böylece katılımcının istediği doğrultuda cevap vermesi sağlanabilir. Böylece yapılandırılmış görüşmenin aksine kişinin iş hayatında ya da başka alanlarda yaşadığı değişimler daha detaylı raporlanabilir.

Yapılandırılmamış Görüşme

Yapılandırılmamış görüşme dediğimizde ise çok daha serbest bir akıştan bahsedebiliriz. Sorular açık uçludur ve katılımcının yönlendirmesine açıktır. Sabit sorulardan çok bir başlangıç sorusu ile konuya giriş yapılarak daha sonraki sorular katılımcıya göre şekillendirilir. Örneğin katılımcıya pandemi sürecinde yaşadığı değişiklikler ile ilgili sorudan gelen cevaba göre, araştırmacı ilave sorular sorarak konuyu daha derinlemesine inceleyebilir ve daha fazla bilgi edinebilir.

Yüksek lisans ve doktora tezlerinizde nitel analiz ve nitel veri toplama konusunda destek almak istiyorsanız bize ulaşabilirsiniz.